گیاه بارهنگ یکی از پرکاربردترین و مفیدترین گیاهان دارویی در طب سنتی است که در ایران و خیلی از کشورهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه با نام‌های دیگری مانند «پلانتاگو» هم شناخته می‌شود. این گیاه خواص فراوانی برای پوست، سیستم گوارش، سیستم تنفسی و سیستم ایمنی بدن دارد. به همین دلیل در داروسازی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته این کاربرد فقط در داروسازی سنتی نیست، بلکه در داروسازی مدرن هم کاربرد دارد. یکی از محصولاتی که از این گیاه تهیه شده شربت بارشان است که فواید فراوانی برای سلامتی دارد. هر چه بیشتر خواص بارهنگ را بشناسید، بهتر کاربرد و موارد استفاده آن را درک خواهید کرد. برای شناخت بیشتر این گیاه دارویی، کاربردها، نحوه استفاده و موارد دیگر در ادامه با ما (سنابل دارو) همراه باشید.
بارهنگ چیست؟
بارهنگ گیاهی دارویی از خانواده‌ی Plantaginaceae است. این گیاه برگ‌هایی سبز و بلند دارد و گل هم می‌دهد. این گل‌ها هم دارای دانه‌های ریز قهوه‌ای رنگ هستند که به عنوان تخم بارهنگ شناخته می‌شوند. همچنین معمولا در مناطق معتدل و مرطوب رشد می‌کند. البته اگر عکس بارهنگ را دیده باشید این دانه‌ها در ابتدا سبز رنگ هستند، اما زمانی که خشک می‌شوند به رنگ قهوه‌ای در می‌آیند.
دانه بارهنگ سرشار از فیبر محلول، لعاب گیاهی و ترکیبات ضدالتهابی هستند. به همین دلیل از آن برای پاک‌سازی بدن و بهبود عملکرد سیستم گوارشی هم استفاده می‌کنند. جالب است بدانید که در طب سنتی به این گونه دوست صادق بدن هم می‌گویند، زیرا از همه لحاظ به بدن و سلامت جسم و روح کمک می‌کند.
| ویژگی | توضیحات |
|---|---|
| نام علمی | Plantago major |
| خانواده گیاهی | Plantaginaceae |
| طبع | سرد و خشک |
| بخش‌های مورد استفاده | برگ، دانه، عرق |
| زیستگاه | مناطق معتدل و مرطوب |
| نام‌های دیگر | پلانتاگو، دوست صادق بدن |
طبع بارهنگ
طبق منابع مورد اعتماد طب سنتی، طبع این گونه سرد و خشک است. به همین دلیل افراد با طبع و مزاج گرم و مرطوب می‌توانند از این گیاه به نحو احسن استفاده کنند. این فراورده طبیعی می‌تواند طبع بدن این افراد را متعادل کند. سردی این گیاه با گرمی بیش از حد بدن این افراد حالتی متعادل ایجاد می‌کند. همین ویژگی سبب کاهش یک سری از مشکلات سلامتی می‌شود.
البته افرادی که طبع سرد دارد هم می‌توانند این فراورده را به همراه یک مصلح مانند عسل یا عرق نعناع مصرف کنند تا میزان سردی آن کاهش پیدا کند و متعادل‌تر شود.
| وضعیت بدن | نحوه مصرف توصیه‌شده |
|---|---|
| افراد با طبع گرم و مرطوب | مصرف مستقیم دمنوش یا عرق بارهنگ |
| افراد با طبع سرد | مصرف همراه با مصلح (عسل یا عرق نعناع) |
| هدف مصرف | تعدیل مزاج و کاهش حرارت بدن |
عرق بارهنگ
عرق بارهنگ یکی از فراورده‌هایی است که از این گیاه دارویی به دست می‌آید. برگ و دانه‌های این گونه را در دستگاه تقطیر می‌ریزند و طی فرایندی عرق آن را می‌گیرند که خواص دارویی زیادی دارد. این عرق حاوی مقادیر زیادی ترکیبات ضدباکتری، ضدالتهاب و مسکن است و در موارد مختلف می‌توان از آن استفاده کرد. نوشیدن این عرق به‌صورت روزانه پیشنهاد می‌شود، زیرا می‌تواند عملکرد دستگاه گوارش، ریه، کبد و کلیه را بهبود بخشد. همچنین، مصرف منظم این عرق بدن را از سموم پاک می‌کند، حرارت و گرمای بیش از حد بدن را کاهش می‌دهد و سیستم ایمنی را نیز تقویت می‌کند.
برای پیشگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا در فصول سرد می‌توانید از این عرق استفاده کنید. این داروی طبیعی را به عنوان نوشیدنی روزانه میل کنید تا از خواص آن بهره‌مند شوید.
معجزه بارهنگ
این گونه گیاهی آن‌قدر خواص دارد که از آن به عنوان گیاه معجزه گر یاد می‌کنند. این فراورده طبیعی علاوه بر اینکه سرفه، عفونت، التهاب و مشکلات گوارشی را کاهش می‌دهد، در درمان زخم، جای جوش و زخم و ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده هم موثر است. لعاب گیاهی موجود در برگ و دانه این گونه مثل یک لایه محافظ عمل می‌کند و اجازه نمی‌دهد که تحریکات خارجی بر روی بدن تاثیر بگذارند.
همچنین یک سری تحقیقات جدید بر روی این فراورده انجام شده که نشان می‌دهند این گیاه خواص آنتی‌اکسیدانی قوی دارد و می‌تواند از بدن در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت کند. به همین دلیل هم می‌تواند بر روی بسیاری از مشکلات سلامتی تاثیر درمانی داشته باشد.
خواص بارهنگ برای عفونت
خاصیت بارهنگ در درمان عفونت و التهاب بسیار مفید است. این گیاه یک ضدعفونی‌کننده طبیعی است که می‌تواند با عفونت‌ها، ویروس‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها مبارزه کند. این گونه برای درمان انواع عفونت مانند عفونت گلو، عفونت مجاری ادراری، عفونت رحم و حتی زخم‌های پوستی بسیار مفید است. همچنین در هنگام گلودرد و سرما خوردگی می‌توانید از عرق این گیاه استفاده کنید. قرقره کردن جوشانده آن هم برای بهبود در گلو، عفونت مجاری تنفسی و سرفه بسیار موثر است و می‌تواند التهابات و عفونت‌ها را بهبود بخشد.
بارهنگ برای سرفه
یکی از مهم‌ترین خواص بارهنگ برای سرفه و گرفتگی گلو است. این گیاه می‌تواند التهابات تنفسی را کاهش دهد و از همین طریق باعث بهبود سرفه شود. افرادی که بعد از پایان بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی یا عفونت گلو همچنان سرفه می‌کنند و دچار اختلال در خواب ای هر مشکل دیگری شده‌اند می‌توانند از دمنوش بذر بارهنگ استفاده کنند. لعاب گیاهی این بذر باعث مرطوب شدن گلو و مجاری تنفسی می‌شود و التهابات و عفونت‌های باقیمانده را نیز از بین می‌برد. اگر سرفه‌های خشک داشته باشید که این گیاه می‌تواند کمک زیادی به درمان شما کند.
برای بهبود سرفه در زمان کوتاه‌تر بهتر است از ترکیب دمنوش یا عرق بارهنگ به همراه کمی عسل استفاده کنید. این شربت یک داروی طبیعی برای درمان انواع سرفه، به ویژه سرفه‌های خشک و مزمن است.
بارهنگ برای استرس
گیاه بارهنگ علاوه بر اینکه مزایای زیادی برای سلامت جسم دارد، برای سلامت روح و روان هم مفید است. این گیاه خواص ضد التهابی و آرام بخشی خوبی دارد و می‌تواند ذهن و روح شما را آرام کند. خوردن دمنوش این گونه با کمی عسل تمرکز را افزایش می‌دهد.
اگر استرس و اضطراب دارید می‌توانید از عرق یا دمنوش این گیاه استفاده کنید. همچنین مصرف روزانه این فراورده‌ها به آرام‌تر شدن جسم و روح شما کمک می‌کند. در پایان یک روز پر تنش و استرس زا هم می‌توانید از این دمنوش استفاده کنید و آرامش، تمرکز و تعادل روان خود را افزایش دهید.
خواص بارهنگ برای رحم
همان‌طور که گفتیم این گیاه خواص ضدعفونی‌کنندگی و ضد التهابی دارد؛ بنابراین در موارد عفونت رحم می‌توانید از آن استفاده کنید. این فراورده طبیعی برای کاهش التهاب و عفونت رحم مفید است. اگر ترشحات واژن شما زیاد شده و بوی بدی هم می‌دهد می‌توانید از این گیاه استفاده کنید. برای رفع این مشکلات می‌توانید از دمنوش این گیاه به صورت روزانه استفاده کنید. این دمنوش علاوه بر کاهش التهابات و عفونت بر روی اندام‌های دیگر بدن و همچنین اعصاب هم اثرات مفیدی دارد.
خواص بارهنگ در قاعدگی
یکی از اصلی‌ترین خواص بار هنگ در دوران قاعدگی کاهش دردهای لگنی، شکمی و رحمی است. افرادی که در دوران قاعدگی درد زیادی دارند می‌توانند از عرق یا دمنوش بار هنگ استفاده کنند. این گیاه با خواص ضد التهابی و مسکنی که دارد می‌تواند دردهای شما را کاهش دهد.
در این دوران بدن خانم‌ها دچار تغییرات هورمونی می‌شود. این تغییرات از طرفی باعث درد و از طرف دیگر باعث برهم‌خوردن آرامش روانی و خلق و خوی آنها می‌شود. این گیاه با خاصیت آرام بخش خود مخصوص این دوران است، زیرا آرامش اعصاب و بهبود خلق و خو را به همراه دارد. یکی دیگر از خواص این گونه در این دوران تنظیم خونریزی و کاهش استرس است. شما می‌توانید عرق یا دمنوش آن را به همراه کمی عسل طبیعی یا عرق نعناع میل کنید تا دچار سردی نشوید.
بارهنگ برای لاغری
بارهنگ برای لاغری شکم هم بسیار مفید است. تخم این گیاه فیبر طبیعی فراوانی دارد. بعد از خوردن این تخم‌ها آب معده را جذب می‌کنند و حجیم می‌شود؛ بنابراین شما احساس می‌کنید که معده‌تان پر شده و سیر هستید. همین موضوع اشتهای شما را کاهش می‌دهد و به طور مستقیم با لاغری در ارتباط است.
اگر اشتهای غیر قابل کنترلی دارید، اما می‌خواهید لاغر شوید می‌توانید از بذر این گیاه استفاده کنید. ای بذر را با عسل ترکیب کرده و قبل از هر وعده غذایی یک قاشق میل کنید. این تخم‌ها فیبر بالایی دارند و از طریق کاهش یبوست، بهبود عملکرد دستگاه گوارشی و پاک‌سازی بدن هم باعث لاغری می‌شوند.
تخم بارهنگ
اگر شکل بارهنگ را دیده باشید دارای برگ و یک سنبله در بین برگ‌ها است. این سنبله همان تخم‌ها هستند که وقتی خشک می‌شوند به رنگ قهوه‌ای در می‌آیند و خواص فراوانی دارند. این دانه‌ها بسیار ارزشمند هستند و بیشترین خاصیت این گیاه هم مربوط به تخم آن است.
وقتی تخم بارهنگ را با آب مخلوط می‌کنید لعاب شفافی ایجاد می‌کند. این لعاب خواص بسیار زیادی دارد. حتی اگر نتوانید تخم‌ها را میل کنید می‌توانید لعاب را مصرف کنید و از خواص فراوان آن برخوردار شوید. برای درمان یبوست، زخم معده، التهابات گلو، سرفه‌های خشک، زخم، شفاف شدن پوت صورت، جوان‌سازی و… می‌توانید از لعاب این تخم‌ها استفاده کنید.
| مورد استفاده | خاصیت درمانی |
|---|---|
| عفونت‌ها (گلو، رحم، پوست) | ضدعفونی‌کننده و ضد التهاب |
| سرفه و سرماخوردگی | کاهش التهاب مجاری تنفسی، مرطوب کردن گلو |
| استرس و اضطراب | آرام‌بخش و تقویت تمرکز |
| دوران قاعدگی | کاهش درد، تنظیم خونریزی |
| لاغری | کاهش اشتها، پاک‌سازی بدن و بهبود گوارش |
| پوست و زخم | ترمیم بافت، بهبود جای جوش |
| سیستم ایمنی | تقویت عمومی بدن |
خواص تخم بارهنگ
اگر عکس بارهنگ خشک را دیده باشید شبیه به دانه‌های گنجد است. این دانه‌ها را می‌توانید در آب خیس کنید و لعاب آن را بگیرید. این تخم‌ها حاوی مقادیر زیادی فیبر طبیعی، آنتی اکسیدان، ترکیبات ضد عفونی کننده و ضد التهاب هستند که می‌توانند خواص مختلفی برای سلامتی بدن داشته باشند.
از مزایای تخم بار هنگ برای بدن می‌توان به رفع عفونت، کاهش چربی خون، کاهش قند خون، تقویت سیستم گوارشی، تقویت سیستم ایمنی، رفع یبوست، زخم معده، تقویت معده و… اشاره کرد. این تخم‌ها روده‌ها و بدن را از هر گونه سموم و آلودگی پاک می‌کنند؛ بنابراین نقش مهمی در تقویت کبد دارند، زیرا به نوعی وظیفه کبد را انجام می‌دهند؛ پس اگر می‌خواهید بدن خود را پاک‌سازی کنید حتما مصرف تخم بارهنگ را در برنامه روزانه خود قرار دهید.
طریقه مصرف بارهنگ
روش‌های مختلفی برای مصرف بار هنگ وجود دارد. برای هر هدفی باید به شیوه متفاوتی از این فراورده طبیعی استفاده کنید. در ادامه به شما می‌گوییم که برای سلامتی هر قسمت از بدن باید به چه روشی از این گونه گیاهی استفاده کنید:
- دوران قاعدگی
برای کاهش دردهای قاعدگی می‌توانید عرق بار هنگ را با عرق بیدمشک ترکیب کنید و به صورت محدود در همان دوره استفاده کنید. این ترکیب علاوه بر کاهش درد به آرامش اعصاب و خنک شدن بدن هم کمک می‌کند. - تقویت سیستم گوارشی
برای تقویت سیستم گوارشی و معده می‌توانید تخم بار هنگ را در یک لیوان آب جوش بریزید و حدود ۱۰ الی ۱۵ دقیقه زمان دهید تا لعاب آن خارج شود. حالا این ترکیب را از صافی رد کنید و یک قاشق عسل داخل آن بریزید و خوب ترکیب کنید. این ترکیب را قبل از غذا میل کنید تا باعث بهبود گوارش، کاهش یبوست و بهبود درد معده شود. برای نتیجه بهتر این کار را قبل از هر وعده غذا انجام دهید. - بهبود گلودرد
اگر سرما خورده‌اید و گلو درد دارید یک قاشق بارهنگ را داخل آب جوش بریزید و بعد از تشکیل لعاب آن را صاف کرده و میل کنید. می‌توانید برای تاثیر بیشتر یک قاشق عسل هم به این ترکیب اضافه کنید. همچنین می‌توانید بذر این گیاه را بجوشانید و بعد از خنک شدن قرقره کنید تا عفونت و گرفتگی گلو برطرف شود. شما می‌توانید از این ترکیب دو الی سه بار در روز استفاده کنید. - آرامش اعصاب
اگر می‌خواهید برای آرامش اعصاب و سلامت کلی بدن از این گیاه استفاده کنید می‌توانید عرق آن را به عنوان نوشیدنی در طول روز میل کنید. البته بهتر است در خوردن این نوشیدنی زیاده روی نکنید.
| هدف مصرف | روش استفاده | توضیحات تکمیلی |
|---|---|---|
| سرفه و گلودرد | لعاب تخم بارهنگ + عسل | ۲–۳ بار در روز مصرف شود |
| آرامش اعصاب | نوشیدن عرق بارهنگ | در حد تعادل، روزانه |
| درد قاعدگی | عرق بارهنگ + عرق بیدمشک | فقط در دوران قاعدگی |
| گوارش و معده | تخم بارهنگ در آب جوش + عسل | قبل از غذا، سه وعده در روز |
| سرماخوردگی | جوشانده تخم بارهنگ + عسل یا شیر | برای نرم کردن گلو و کاهش التهاب |
طریقه مصرف بارهنگ برای سرفه
اگر سرفه می‌کنید و از این بابت ناراحت هستید، خواب خوبی ندارید و زندگی‌تان مختل شده می‌توانید از بار هنگ استفاده کنید. برای اینکه دیگر سرفه نکنید مقداری تخم بار هنگ را داخل کمی آب جوش بخیسانید و اجازه دهید ۱۵ دقیقه بماند. بهتر است این ترکیب را داخل یک لیوان درست کنید و یک نعلبکی هم روی آن قرار دهید تا به خوبی لعاب دار شود. بعد از اینکه این ترکیب لعاب دار شد آن را از یک صافی عبور دهید تا فقط لعاب آن بماند. در ادامه این ترکیب را میل کنید.
برای تاثیر بهتر لعاب دانه‌ها می‌توانید یک قاشق مرباخوری عسل به آن اضافه کنید. اگر ترکیب غلیظ است و نمی‌توانید به راحتی آن را میل کنید کمی آب جوش داخل آن بریزید. این ترکیب برای سرفه معجزه می‌کند و حال شما را بهبود می‌بخشد. اگر در خوردن شیر محدودیت ندارید می‌توانید به جای آب جوش به این ترکیب شیر اضافه کنید. بهتر است این ترکیب را روزانه دو الی سه بار بخورید تا سرفه‌های شما به طور کامل از بین بروند.
طرز تهیه بارهنگ برای سرماخوردگی
طرز تهیه بارهنگ برای سرما خوردگی هم مشابه با درمان سرفه است. به این ترتیب که باید یک قاشق غذاخوری بذر بار هنگ را داخل یک لیوان آب جوش بریزید و اجازه دهید لعاب بیندازد. سپس ترکیب را از صافی عبور دهید، با کمی عسل و آب جوش یا شیر مخلوط کرده و میل کنید. برای تاثیر بهتر و بیشتر دو الی سه بار در روز از این ترکیب استفاده کنید.
همچنین بهتر است گلوی خود را با جوشانده گیاه بارهنگ شستشو دهید. این جوشانده عفونت‌ها و التهاب‌ها را از بین می‌برد و باعث رفع گرفتگی گلو می‌شود.
مضرات بارهنگ
گیاه بار هنگ فواید زیادی برای سلامتی دارد. با این حال در صورت مصرف نادرست یا زیاده روی در مصرف این گیاه ممکن است با عوارضی مواجه شوید. مادران باردار و شیرده هم قبل از مصرف این دارو باید با پزشک مشورت کنند. در ادامه به مضرات و عوارض بار هنگ اشاره می‌کنیم:
- سردی معده
- کاهش فشار خون
- تداخل با برخی داروها مانند داروهای ضد انعقاد خون، ضد تشنج و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
- حساسیت و ایجاد واکنش‌های آلرژیک مانند خارش، تنگی نفس و…
- تشدید مشکلات معده به دلیل سردی
- خونریزی معده و روده
معرفی شربت بارشان (بارهنگ)
شربت بارشان یکی از داروهای گیاهی است که با اتکا به عصاره بارهنگ تولید شده است. این شربت علاوه بر بار هنگ حاوی ترکیبات دیگری مانند پلی ساکاریدها، چربی‌ها، مشتقات کافئیک اسید، فلاونوئیدها، ترپنوئیدها، اورسولیک اسید، اولئانولیک اسید و آلفا – لینولنیک اسید است.
این شربت به روش کاملا علمی تولید شده و باعث بهبود زخم، بهبود گوارش و تقویت سیستم ایمنی می‌شود. از دیگر خواص این داروی گیاهی می‌توان به ضد التهاب بودن، ضد درد بودن، آنتی اکسیدان و آنتی‌بیوتیک بودن اشاره کرد که برای بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات مفید است. طبیعت این دارو سرد و خشک است و به همین دلیل باعث تقویت کبد، و طحال و کلیه می‌شود. البته در این دارو در کنار بار هنگ از ترکیبات دیگری هم استفاده شده تا سردی آن را کاهش دهد. از دیگر مزیت‌های این شربت می‌توان به درمان کهیر حاد و خارش ناشی از آن اشاره کرد. برای خرید این شربت باید به داروخانه‌ها و عطاری‌های معتبر مراجعه کنید.
بنام یزدان پاک. من بمنظور رفع مشکلات گوارش همراه باتخم شربتی مقدار کمی گلاب در یک لیوان آب‌جوش ریخته پس از ۲ساعت دقیقا قبل خواب شب استفاده کردم.البته مفید بود ولی آن چیزی که باعث شگفتی شد.رفع خارش۳نقطه در بدن من نقاط خارش همیشه ثابت .۱. پوست سر کمی بالا تراز لاله گوش.
۲. درست روی ستون فقرات قسمت پائین نزدیک لمبالیچه. ۳. کشاله ران . هرچیزی که می‌دانستم انجادادم. یکی از دوستان که برای من پزشک خانواده است او خیلی ناراحت بود در نظر داشت چند آزمایش انجام دهم تا ایشان خاطر جم شود که این خورش‌ها ملامت سرطان نیست مصرف مرتب بارهنگ باعث رفع خارش شد. من هم خوشحالم که خارش ندارم.
نگرانم آکرخارش معلول بود پس علت مانند آتش زیر خاکستر باقیست. تا نظر شما چه باشد.
خیلی ممنون که تجربه ارزشمندتون رو با ما به اشتراک گذاشتید.
اینکه با مصرف بارهنگ و گلاب بهبود پیدا کردید، بسیار جالبه و خوشحال‌کننده است. از دید طب سنتی، بارهنگ خاصیت ضدالتهابی و پاک‌کنندگی داره و می‌تونه به بهبود خارش‌های پوستی ناشی از حرارت یا تجمع مواد زائد در بدن کمک کنه.
با این حال، همون‌طور که خودتون هم اشاره کردید، اگر خارش‌ها مزمن بودن یا دوباره برگشتن، بهتره حتماً بررسی‌های پزشکی (مثل تست کبد، کلیه یا آلرژی) انجام بشه تا علت اصلی مشخص بشه و خیال‌تون راحت باشه.
در مجموع، کارتون درسته که به وضعیت بدن‌تون حساس هستید و پیگیری می‌کنید 🌸
اولین عکسی که گذاشتید بارهنگ نیست
بله خیلی ممنون از توجهتون عکس دیگری جایگزین شد
عکس اولی اصلأ بارهنگ نیست
بله متشکرم از دقتتون عکس دیگری جایگزین عکس قبلی شد